Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα “ΔΑΦΝΗ”
Διαχείριση Συγκρούσεων μέσω της Τέχνης
Εταίροι στο διετές διακρατικό Σχέδιο της οργάνωσης ANTARES 2000 onlus, Ρώμη, Ιταλία.
Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Youth
Νέες ιδέες για την επίλυση συγκρούσεων (ετοιμάζεται)
Εταίροι στο Σχέδιο Διακρατικών Ανταλλαγών Νέων, της οργάνωσης Associazione Civitaς Solis, Λόκρι, Καλαβρία Ιταλίας.
Πρόγραμμα “ΔΑΦΝΗ” – Διαχείριση Συγκρούσεων μέσω της Τέχνης
Το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ υλοποίησε πρόγραμμα, συμμετέχοντας ως εταίρος στο σχέδιο Artsafe and conflict transformation (Διαχείριση συγκρούσεων μέσω της Τέχνης) στο σχολικό περιβάλλον, στο πλαίσιο του Προγράμματος ΔΑΦΝΗ 2007-2009 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τη συγχρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς.
Παρουσίαση εργαλείων – ΔΑΦΝΗ
Στη δεύτερη φάση του Σχεδίου, οι 5 εταίροι από τις χώρες που συμμετέχουν στο σχέδιο – Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα – δημιούργησαν ένα πακέτο μεθοδολογικών εργαλείων παρέμβασης, εφαρμοσμένων πιλοτικά στην κάθε χώρα, που μπορούν να εφαρμόσουν οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές και τις μαθήτριες προκειμένου να αντιμετωπιστεί το διαρκώς αυξανόμενο φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία (“bullying”).
Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων, ανάλογα με το συγκεκριμένο είδος εκφοβισμού (λόγω εθνικότητας, φύλου, θρησκείας, αναπηρίας κ.ά.), με λεπτομερείς πληροφορίες για τον τρόπο εφαρμογής, όπως διάρκεια, υλικά, συμβουλές, πιθανές δυσκολίες κ.ά., καθώς και τα οφέλη για την σχολική τάξη και συγκεκριμένα πράγματα που πρέπει να προσέχει ο/η εκπαιδευτικός.
Το πλούσιο αυτό εκπαιδευτικό υλικό, που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνεται σε CD, στην ελληνική γλώσσα, και μπορεί να διανεμηθεί σε σχολεία και εκπαιδευτικούς δωρεάν.
Αυτό το εκπαιδευτικό πακέτο παρουσιάστηκε στους/στις εκπαιδευτικούς Α΄βάθμιας και Β΄βάθμιας εκπαίδευσης του νομού Αττικής, σε Συνάντηση ενημέρωσης εκπαιδευτικών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ΔΑΦΝΗ, που διοργάνωσε το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ στις 29 Νοεμβρίου 2008, με την έγκριση του Τμήματος Β΄ Αγωγής Υγείας και Περιβαλλοντικής Αγωγής του ΥΠΕΠΘ.
Στη διάρκεια της Ημερίδας, οι εκπαιδευτικοί μαζί με συντονιστές ομάδων νέων και κοινωνικούς επιστήμονες που συμμετείχαν, αξιολόγησαν το εκπαιδευτικό πακέτο με βάση συγκεκριμένα ερωτήματα. Γενικά κρίθηκε ως ιδιαίτερα βοηθητικό και πρωτοποριακό, ειδικά στην Ελλάδα όπου πρώτη φορά κυκλοφορεί εκπαιδευτικό υλικό για το θέμα του εκφοβισμού στα σχολεία.
Κρίνοντας ως δυνατά στοιχεία του πακέτου την εκπαίδευση συνομηλίκων, τη βιωματική μάθηση μέσω της τέχνης, την άριστη μεθοδολογία και τη μεγάλη ποικιλία των ασκήσεων, εξέφρασαν την ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να το εφαρμόσουν, καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα στα σχολεία τους και δεν έχουν συγκεκριμένες μεθόδους για να τα χειριστούν.
Περιγραφή Σχεδίου – ΔΑΦΝΗ
Στόχος του σχεδίου ήταν η πρόληψη και η διαχείριση περιστατικών εκφοβισμού και συγκρούσεων (“bullying”) που προκύπτουν στα σχολεία λόγω της εθνικότητας ή του φύλου.
Συντονιστής: ANTARES 2000, Ιταλία
Εταίροι: INTRAS Ισπανία, ADM ESTRELA Πορτογαλία, CJD Γερμανία, ΓΕΝΑΘΛΟΝ Ελλάδα, που δημιούργησαν το εργαλείο παρέμβασης και η HUSCIE IRELAND Ιρλανδία, που έκανε μόνο τη δοκιμαστική εφαρμογή.
Διάρκεια: 2 χρόνια – Μάρτιο 2007 έως Φεβρουάριο 2009
Στην πρώτη φάση υλοποίησης, το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ δημιούργησε ομάδα 9 νέων 16-25 ετών, οι οποίοι ανέπτυξαν καινοτόμο μεθοδολογικό εργαλείο. Οι νέοι αυτοί, λειτουργώντας ως εκπαιδευτές των συνομηλίκων τους, πραγματοποίησαν δύο δίωρες παρεμβάσεις σε 7 σχολεία Β΄ βάθμιας εκπαίδευσης, με την έγκριση του Τμήματος Αγωγής Υγείας και Περιβαλλοντικής Αγωγής του ΥΠΕΠΘ.
Στη δεύτερη φάση, οι 5 εταίροι από τις χώρες που συμμετέχουν στο σχέδιο – Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα – δημιούργησαν ένα πακέτο μεθοδολογικών εργαλείων παρέμβασης, εφαρμοσμένων πιλοτικά στην κάθε χώρα, που μπορούν να εφαρμόσουν οι εκπαιδευτικοί με τους μαθητές και τις μαθήτριες προκειμένου να αντιμετωπιστεί το διαρκώς αυξανόμενο φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία (“bullying”).
Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό δραστηριοτήτων, ανάλογα με το συγκεκριμένο είδος εκφοβισμού (λόγω εθνικότητας, φύλου, θρησκείας, αναπηρίας κ.ά.), με λεπτομερείς πληροφορίες για τον τρόπο εφαρμογής, καθώς και τα οφέλη για την σχολική τάξη και συγκεκριμένα πράγματα που πρέπει να προσέχει ο/η εκπαιδευτικός.
Το πλούσιο αυτό εκπαιδευτικό υλικό, που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνεται σε CD, στην ελληνική γλώσσα, και μπορεί να διανεμηθεί σε σχολεία και εκπαιδευτικούς δωρεάν.
Αυτό το εκπαιδευτικό πακέτο παρουσιάστηκε στους/στις εκπαιδευτικούς Α΄βάθμιας και Β΄βάθμιας εκπαίδευσης του νομού Αττικής, σε Ημερίδα ενημέρωσης εκπαιδευτικών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος ΔΑΦΝΗ, που διοργάνωσε το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ στις 29 Νοεμβρίου 2008, με την έγκριση του Τμήματος Β΄ Αγωγής Υγείας και Περιβαλλοντικής Αγωγής του ΥΠΕΠΘ.
Στη διάρκεια της Ημερίδας, οι εκπαιδευτικοί μαζί με συντονιστές ομάδων νέων και κοινωνικούς επιστήμονες που συμμετείχαν, αξιολόγησαν το εκπαιδευτικό πακέτο με βάση συγκεκριμένα ερωτήματα. Γενικά κρίθηκε ως ιδιαίτερα βοηθητικό και πρωτοποριακό, ειδικά στην Ελλάδα όπου πρώτη φορά κυκλοφορεί εκπαιδευτικό υλικό για το θέμα του εκφοβισμού στα σχολεία.
Κρίνοντας ως δυνατά στοιχεία του πακέτου την εκπαίδευση συνομηλίκων, τη βιωματική μάθηση μέσω της τέχνης, την άριστη μεθοδολογία και τη μεγάλη ποικιλία των ασκήσεων, εξέφρασαν την ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να το εφαρμόσουν, καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα στα σχολεία τους και δεν έχουν συγκεκριμένες μεθόδους για να τα χειριστούν.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος ΔΑΦΝΗ, υποβάλλαμε το εκπαιδευτικό πακέτο σε CD, προκειμένου να εγκριθεί από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και να διανεμηθεί στα σχολεία.
Το Κέντρο ΓΕΝΑΘΛΟΝ, ανταποκρινόμενο στο αίτημα των εκπαιδευτικών, θα διοργανώσει τη χρονιά 2009-10 σειρά σεμιναρίων με θέμα τη Βιωματική Μάθηση, για εκπαιδευτικούς Α΄ βάθμιας και Β΄βάθμιας εκπαίδευσης.
Οι υπεύθυνες του σχεδίου: Ιουλία Μπαλάσκα, Ελεάνα Κουμπή
Θεωρητικό Πλαίσιο – ΔΑΦΝΗ
Θεματικό Πεδίο: Η βία από μίσος στους νέους
Η βία από μίσος είναι ένα σύμπτωμα που δείχνει ότι ένας νέος άνθρωπος δεν μπορεί να επικοινωνήσει και να εκφραστεί με άλλον τρόπο παρά με την εκδραμάτιση. Σαν τέτοιο το σύμπτωμα αντιμετωπίζεται ως μέσο έκφρασης της αναταραχής και του αδιεξόδου που νιώθει ο άνθρωπος. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι παρεμβάσεις που αφορούν στη βία, να επικεντρώνονται στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού και ασφαλούς πλαισίου, στο οποίο οι νέοι να μπορούν να εκφράσουν τα δύσκολα συναισθήματά τους, χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουν σε πράξεις.
Βασικός μας στόχος, λοιπόν, είναι να τους εκπαιδεύσουμε να είναι ελεύθεροι, έχοντας τον έλεγχο της ζωής τους, και ικανοί να παίρνουν αποφάσεις χωρίς καταναγκασμό.
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν υπάρχει σεβασμός στην ελευθερία του άλλου, που σημαίνει να ενδυναμώνουμε τους νέους, βοηθώντας τους να κατανοήσουν ότι υπάρχουν πολλές αλήθειες και ότι ο καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο αντίληψης, κατανόησης και ερμηνείας.
Μέθοδοι
Στο παρόν Σχέδιο χρησιμοποιήθηκαν η Εκπαίδευση συνομηλίκων και η Βιωματική προσέγγιση μέσω της τέχνης.
Η εκπαίδευση συνομηλίκων είναι μία νέα προσέγγιση για τις παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση των νέων και στην ενεργοποίησή τους σε ό,τι αφορά κοινωνικά θέματα. Όπως το λέει και ο ίδιο ο όρος, πρόκειται για την εκπαίδευση νέων στον συντονισμό ομάδων και στον τρόπο παρέμβασης, ώστε αυτοί να εκπαιδεύσουν στη συνέχεια συνομηλίκους τους.
Φαίνεται ότι είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος δουλειάς, καθώς οι νέοι επικοινωνούν καλύτερα μεταξύ τους, έχουν τους ίδιους κώδικες, τις ίδιες ανησυχίες και προβληματισμούς. Και το πιο σημαντικό είναι το γεγονός της ισοτιμίας: δεν υπάρχει η έννοια της εξουσίας των ενηλίκων, δεν υπάρχει η αυθεντία του εκπαιδευτή. Οπότε οι νέοι μπαίνουν πιο εύκολα και ουσιαστικά στην αναζήτηση προσωπικών απαντήσεων.
Η βιωματική προσέγγιση φαίνεται να είναι η πιο κατάλληλη μεθοδολογία στις παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των νέων.
Η δουλειά μέσω της τέχνης είναι ιδιαίτερα βοηθητική ως τρόπος έκφρασης, αποσαφήνισης και διαχείρισης συγκεκριμένων πολύπλοκων συναισθημάτων, όπως η ζήλεια, ο θυμός, η εχθρότητα και ο φόβος. Εάν περισσότεροι νέοι είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους μέσω της τέχνης, ιδιαίτερα αυτών του θυμού και της επιθετικότητας, θα μπορούσαν να τα επεξεργάζονται με ένα διαφορετικό τρόπο και να μη διοχετεύονται αλλού (προκαταλήψεις, βίαιες συμπεριφορές).
Ο ρόλος του συντονιστή (οι δεξιότητες που απαιτούνται)
Ο ρόλος του συντονιστή στη βιωματική διαδικασία είναι εξαιρετικά σημαντικός. Ο συντονιστής είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου, για την τήρηση των κανόνων και των ορίων, προκειμένου οι συμμετέχοντες να μπορέσουν σταδιακά να αισθανθούν ασφάλεια, αποδοχή και ελευθερία έκφρασης (Douglas, 1995). Για να μπορέσει να το καταφέρει αυτό, ο συντονιστής θα πρέπει να αποδεχτεί και να σεβαστεί το κάθε μέλος της ομάδας, χωρίς ερμηνείες, αμφιβολίες και κριτική.
Επιπλέον, είναι σημαντικό ο συντονιστής να σεβαστεί και να ακολουθήσει το ρυθμό ολόκληρης της ομάδας. Είναι προφανές ότι ο συντονιστής δεν προσπαθεί να αλλάξει τα μέλη της ομάδας. Προσπαθεί μόνο να τα διευκολύνει να αναρωτηθούν για τον εαυτό τους και να βρουν τρόπους να επικοινωνήσουν και να σχετιστούν με τους άλλους, σε μία διεργασία αμοιβαίας ωρίμανσης και εξέλιξης.
